Жорж Сименон - Першая справа Мэгрэ (на белорусском языке) Страница 14

Яна пацiснула плячыма.

- Чаго яму там?

- Каб застаць знянацку палюбоўнiка сястры...

- От ужо на што яму сапраўды напляваць! Для гэткiх людзей значэнне маюць адны грошы!

Яна не пераставала круцiцца вакол Мэгрэ, не сумняваючыся, што ён быў далёка, што ён быў там, у пакоi, на вулiцы Шапталь, спрабуючы расставiць людзей на адпаведныя месцы, як на сцэне.

- Граф д'Ансеваль прыходзiў калi-небудзь са сваiм прыяцелем?

- Магчыма. Але ў такiм выпадку яго прымалi ўнiзе, а я спускаюся ўнiз рэдка.

- Мадэмуазэль Элiз тэлефанавала графу калi-небудзь?

- Не думаю, каб у яго быў тэлефон. Яна яму не званiла; сам ён дык тэлефанаваў гады ў рады, хутчэй за ўсё з якой-небудзь забягалаўкi.

- Як яна яго называла?

- Жакам, як жа яшчэ.

- Колькi яму год?

- Ды гадоў дваццаць пяць. Красун, але даволi нахабны з выгляду. Так i гатовы, здаецца, пакпiць з каго-небудзь.

- Гэткi чалавек можа насiць зброю ў кiшэнi, як вы думаеце?

- Безумоўна.

- Чаму вы так упэўнены?

- Таму, што гэта якраз такi суб'ект! Вы чыталi "Фантамаса"?

- Месье Фелiсьен, бацька, на баку дачкi цi на баку сына?

- Нi на чыiм ён баку. А калi хочаце ведаць, дык на маiм. Ён часам заходзць да мяне ў пакой. Гузiк, кажа, прышыць трэба. У доме не дужа рупяцца пра яго. Слугi абзываюць яго старым хрычом альбо вусачом. Што да Альбера, ягонага лакея, дык той больш языком меле, чым робiць. Бо ўсе ведаюць, што стары пустое месца! Аднойчы я заявiла яму проста ў вочы: "Калi вы будзеце гэтак распальвацца, паралюш вам забяспечаны. Зусiм мала засталося!" Ды на яго няма ўпыну. Цяпер на чарзе Мары, i от ужо не ведаю, цi выкруцiлася яна... Скажыце, вас не бянтэжыць назiраць, як жанчына наводзiць свой марафет?

Мэгрэ ўстаў, пацягнуўся за кацялком.

- Куды гэта вы? Няўжо так i пакiнеце мяне адну?

- У мяне важныя сустрэчы. Праз хвiлiну да вас прыйдзе мой сябар, той, якi прывёз вас, ён пабудзе з вамi.

- А дзе ён?

- Унiзе.

- Чаму ж вы адразу не прывялi яго? Прызнайцеся, вы ўсё-такi нешта мелi наўме! Каго вы баiцеся? Жонкi?

Яна ўжо налiла ў тазiк вады, каб памыцца, i Мэгрэ ажно ўявiў, як яна зараз скiне кашулю, шлеечкi якой пры кожным яе руху ўсё болей апаўзалi з плячэй.

- Я яшчэ сустрэнуся з вамi днём, спадзяюся, - адчыняючы дзверы, сказаў ён.

Жустэн Мiнар сядзеў на залiтай сонцам тэрасе i пiў каву са смятанкай.

- Толькi што тут была ваша жонка, - сказаў ён.

- Чаго?

- Адразу па вашым адыходзе з дому прынеслi вось гэта тэрмiновае пiсьмо. Яна пабегла ўслед за вамi, хацела дагнаць.

Мэгрэ сеў i, не падумаўшы, што яшчэ зусiм рана для гэтага, заказаў куфаль пiва. Потым разарваў канверт. Запiска была падпiсана Максiмам Лё Брэ.

"Прашу вас зайсцi ранiцай у камiсарыят. Сардэчна ваш".

Вiдаць, пiсьмо пiсалася дома, на бульвары Курсэль, бо ў камiсарыяце Лё Брэ скарыстаў бы службовы бланк. Ён быў вельмi педантычны адносна формы. У яго былi ў запасе гатункi чатырох вiзiтных картак на ўсе выпадкi жыцця: месье i мадам Лё Брэ дэ Плуiнак, Максiм Лё Брэ дэ Плуiнак, Максiм Лё Брэ, камiсар палiцыi...

Запiсачка, напiсаная яго рукой, сведчыла пра пэўную блiзкасць памiж iм i яго сакратаром. Ён, вiдаць, доўга ламаў галаву, як пачаць яе: "Мой дарагi Мэгрэ"? "Дарагi месье"? "Месье"? У рэшце рэшт, знайшоў выйсце: абышоўся ўвогуле без звароту.

- Скажыце, Мiнар, у вас сапраўды ёсць час?

- Канешне. I ён належыць вам.

- Паненка наверсе. Я не ведаю, калi вызвалюся. Адну ж яе пакiдаць боязна, каб часам не пайшла на вулiцу Шапталь ды не растрапала iм пра ўсё.

- Ясна.

- Калi вы пойдзеце з ёю куды-небудзь, пакiньце мне запiску, дзе вас шукаць. Калi захочаце пазбавiцца ад яе, адвядзiце да маёй жонкi.

Праз чвэрць гадзiны ён быў ужо ў камiсарыяце, i саслужыўцы глядзелi на яго з зайздрослiвым захапленнем, як глядзяць звычайна на тых, хто адпраўляецца ў водпуск альбо ў спецыяльную камандзiроўку, цi на тых, хто нейкiм цудам аказаўся збаўлены ад паўсядзённай службовай сумоты.

- Камiсар тут?

- Даўно.

У iнтанацыi, з якой Лё Брэ прывiтаў Мэгрэ, свяцiлася тое ж адценне, што i ў запiсцы. Ён нават падаў яму руку, чаго звычайна нiколi не рабiў.

- Не пытаюся, на якой ступенi знаходзiцца следства, бо лiчу, што яшчэ ранавата пытацца пра гэта. А папрасiў я вас прыйсцi... Мне хацелася б, каб вы правiльна зразумелi мяне, бо склалася даволi далiкатная сiтуацыя. Само сабой зразумела, тое, што я даведаўся на бульвары Курсель, абсалютна не тычыцца службовых спраў камiсара палiцыi. З другога ж боку...

Твар яго быў свежы, вiдно было, што чалавек выспаўся. Лё Брэ хадзiў па кабiнеце. Бадзёры i энергiчны, ён з яўным задавальненнем пацягваў цыгарэту з залатым муштуком.

- Я не магу дапусцiць, каб вы тапталiся на месцы з-за адсутнасцi неабходных звестак. Учора вечарам мадэмуазель Жандро званiла маёй жонцы.

- Яна званiла з "Атэль дзю Луўр"?

- Вы ўжо ведаеце пра гэта?

- Яна паехала туды на рамiзнiку ў другой палове дня.

- У такiм выпадку... У мяне ўсё... Я разумею, як цяжка выведаць, што адбываецца ў пэўных дамах...

Здавалася, ён нават устрывожаны, i цяпер мучыцца пытаннем: а што яшчэ вядома Мэгрэ па гэтай справе?

- Яна не збiраецца вяртацца на вулiцу Шапталь, а мяркуе прывесцi ў парадак асабняк свайго дзеда.

- На авеню дзю Буа?

- Там. Я бачу, вы ўжо шмат у чым дасведчаны.

- Дазвольце задаць вам пытанне, - асмялеў Мэгрэ. - Вы знаёмы з графам д'Ансевалем?

Лё Брэ, уражаны, нахмурыў бровы, як чалавек, якi спрабуе зразумець, што тут да чаго. Маўчаў ён даволi доўга.

- Ага! Ну, ясна. Бальтазары купiлi замак д'Ансеваль. Вы гэта мелi на ўвазе? Але я не бачу нiякай сувязi.

- Мадэмуазель Жандро i граф д'Ансеваль часта сустракаюцца.

- Вы ўпэўнены? Цiкава, цiкава.

- Вы знаёмы з графам?

- Асабiста не, i не шкадую. Але шмат чуў пра яго. Што мяне здзiўляе. Хiба, магчыма, яны зналiся яшчэ дзецьмi... Альбо яна не ведае... Цi бачыце, Боб Д'Ансеваль пайшоў па дурной дарожцы. Яго нiдзе не прымаюць, ён не бывае ў свеце, i, калi я не памыляюся, Аддзел правапарушэнняў свецкiмi асобамi неаднойчы ўдастойваў яго сваёй увагай.

- Вы не ведаеце яго адраса?

- Кажуць, ён бывае ў пэўных сумнiцельных барах на авеню дэ Ваграм i ў квартале Тэрн. Магчыма, у гэтым аддзеле ведаюць пра яго падрабязней.

- Вы не будзеце супраць, калi я звярнуся туды за даведкамi?

- Пры ўмове, што вы не будзеце ўпамiнаць Жандро-Бальтазараў.

Ён быў яўна азадачаны. Некалькi разоў, быццам разважаючы сам з сабой, буркнуў сабе пад нос:

- Цiкава! Цiкава!

А Мэгрэ распытваў з усё большай адвагай:

- Скажыце, мадэмуазель Жандро, па-вашаму, нармальная асоба?

На гэты раз Лё Брэ падскочыў, i ў першае iмгненне ягоны позiрк, кiнуты на сакратара, быў мiжволi суровы.

- Выбачайце! Я не разумею вас.

- Прашу прабачэння, я, магчыма, не так паставiў пытанне. Цяпер я абсалютна ўпэўнены, што ў тую, вядомую вам ноч у пакоi служанкi я бачыў менавiта Элiз Жандро. Значыць, у яе ўласным пакоi нешта адбылося, i нешта даволi сур'ёзнае, раз узнiкла неабходнасць у такiх выкрутасах. Што да паказанняў музыканта, якi ў той час праходзiў па вулiцы i чуў стрэл, то ў мяне няма нiякiх падстаў сумнявацца ў iх праўдзiвасцi.

- Прадаўжайце.

- Верагодна, што мадэмуазель Жандро была не адна з братам у сваiм пакоi.

- Што вы хочаце сказаць?

- Па ўсiх даных, трэцiм чалавекам быў граф д'Ансеваль. Калi стралялi, калi ў пакоi сапраўды мелася трое чалавек, калi ў некага пацэлiлi...

Мэгрэ ў глыбiнi душы ганарыўся, што выклiкаў такое здзiўленне ў позiрку ягонага шэфа.

- Якiя факты яшчэ ў вашым распараджэннi?

- Нешматлiкiя.

- Мне думалася, што ў тую ноч вы агледзелi ўвесь дом.

- За выключэннем пакояў, якiя размешчаны над стайняй i гаражом.

Упершыню драма, што разыгралася ў асабняку на вулiцы Шапталь, паўстала перад Лё Брэ ва ўсёй сваёй вiдавочнасцi. Цяпер камiсар не мог не прызнаць: сапраўды там магло адбыцца крывавае здарэнне - забойства, злачынства. I яно адбылося ў свеце, да якога належаў i ён, адбылося мiж людзей, да якiх ён хадзiў у госцi, з якiмi сустракаўся ў сваiм клубе, - у доме дзяўчыны, блiзкай прыяцелькi яго ўласнай жонкi!

Цiкава ўсё-такi бачыць свайго шэфа ўсхваляваным. Цяпер Мэгрэ канчаткова пераканаўся, што напаў на след злачынства. Гэта была ўжо не проста задача, якую неабходна вырашыць. Справа тычылася чалавечага жыцця, а магчыма, i не аднаго.

- Мадэмуазель Жандро вельмi багатая, - урэшце з жалем уздыхнуў камiсар. Яна, магчыма, адзiная спадчыннiца адной з самых буйных скарбонак Парыжа.

- Магчыма?

Шэф ведаў яўна болей, чым гаварыў, але Лё Брэ, свецкаму чалавеку, было вiдочна гiдка прыйсцi на дапамогу Лё Брэ - камiсару палiцыi.

- Цi бачыце, Мэгрэ, на карту пастаўлена надта многае. З самага маленства Элiз Жандро ўводзiлi ў вушы, што яна пуп зямлi. Яна нiколi не была звычайнай дзяўчынкай, як усе. Яна заўсёды адчувала сябе спадчыннiцай "Кавы "Бальтазар", больш таго, духоўнай спадчыннiцай Гектора Бальтазара.

I ён з жалем дадаў:

- Няшчасная дзяўчына.

I працягваў з непрытоенай зацiкаўленасцю:

- Вы ўпэўнены ў тым, што сказалi мне наконт графа д'Ансеваля?