Жорж Сименон - Першая справа Мэгрэ (на белорусском языке) Страница 18

Нож? Верагодна. Цяпер гэта модна. I Альберт-баксёр пад выглядам падтрымання так ушчамiў яго руку, што Мэгрэ не мог i варухнуць ёю.

Шкада, што Мэгрэ не сумеў-такi пракалоць шыну. Калi б ён тады пачакаў, пакуль паставы адвернецца, сiтуацыя цяпер была б зусiм iншая.

Хутка праб'юць куранты поўнач. Заставалася ўсяго два цягнiкi, адзiн на Бельгiю, з Паўночнага вакзала, i Вiнцiмiйскi - з Лiёнскага. Але Вiнцiмiй быў надта далёка.

Мадам Мэгрэ, мусiць, чакае яго за шытвом, Жустэн Мiнар iграе на кантрабасе ў рэстарацыi "Клiшы", дзе на картонцы лiчбаю адзначаецца чарговы нумар выступлення. Цi ўдалося яму адкараскацца ад Жэрмены? Мэгрэ пабажыўся б, што яна сядзiць там, у рэстарацыi, i бедны музыкант ламае сабе галаву над тым, як яму быць далей.

На вулiцы Тыльзiт не вiдно было нi душы, анiводнага фiякра. Адзiн шэры аўтамабiль стаяў ля тратуара, i Дэдэ, уладкаваўшы на заднiм сядзеннi Люсiль, сеў за руль i спрабаваў завесцi матор.

Можа, яны надумалiся завезцi яго куды-небудзь яшчэ далей, на бязлюдны бераг Сены цi на канал Сэн-Мартэн, каб там прыкончыць i кiнуць цела ў ваду?

Мэгрэ не меў анiякага жадання памiраць, i, аднак, ён як бы амiрыўся з непазбежнасцю. Канешне, ён будзе абараняцца, колькi хопiць сiлы, але шанцаў на поспех у яго было вельмi мала. Левая рука яго сцiскала ў кiшэнi вязку ключоў.

Хоць бы матор не завёўся!.. Але, чмыхнуўшы накалькi разоў, ён запрацаваў роўна, машына мерна затрымцела.

Тужурка ляжала на спiнцы, Дэдэ не збiраўся апранаць яе. Няўжо гэта ён нанясе смяротны ўдар? Цi гэта зробiць баксёр, якi стаяў за спiной Мэгрэ i не выпускаў яго правай рукi?

Развязка наблiжалася, i... Хто ведае, цi не малiўся Мэгрэ ў гэту страшную хвiлiну: "Божа, зрабi так, каб..."

Раптам пачулiся гучныя галасы. На авеню дэ Ваграм з'явiлiся двое мужчын, добра нападпiтку, у фраках i чорных палiто, трымаючы ў руках трысцiны з булдавешкамi i напяваючы модную кафэшантанную песеньку.

- Сядай, Жуль, сядай, дарагi, - прамовiў Дэдэ, вiдавочна спяшаючыся. Мэгрэ яшчэ паспеў адзначыць гэта.

У той момант, калi ён падняў правую нагу, каб ступiць у машыну, страшэнны ўдар абрушыўся на яго галаву. Ён iнтуiтыўна прыгнуўся, што зменшыла сiлу ўдару. Некалькi секунд ён яшчэ чуў наблiжэнне крокаў, галасы, шум матора - i страцiў прытомнасць...

Калi ён расплюшчыў вочы, то найперш пабачыў нечыя ногi, лакiраваныя туфлi, а потым - твары, якiя ў змроку здавалiся смяротна-бледнымi. Яму здалося, што людзей многа, цэлы натоўп, i толькi трошкi пазней ён са здзiўленнем адзначыў, што вакол яго стаяла ўсяго пяць чалавек.

Адзiн з твараў належаў мажнай маладзiцы, спеставанай i цiхамiрнай, якая, мабыць, якраз лавiла клiента на процiлеглым баку авеню i была прываблена сюды шумам. Адвячоркам ён бачыў яе разы са тры на вулiцы, пэўна, яна не мела поспеху, калi дагэтуль усё яшчэ была на паляваннi.

Абодва гулякi таксама былi тут, i адзiн з iх, зусiм "цёпленькi", схiлiўшыся над Мэгрэ, упарта дапытваўся:

- Ну, дружок, табе лепш? Скажы, дружок? Табе лепш?

Скуль тут узялася карзiна i чаму так пахла фiялкамi? Ён паспрабаваў прыўзняцца на локаць. Гуляка дапамог яму. Цяпер Мэгрэ ўгледзеў старую гандлярку кветкамi, якая голасна залямантавала:

- А божачкi ж мае! Зноў хулiганнё! I дакуль жа гэта будзе працягвацца?!

- Я збегаю за шпегамi! - падахвоцiўся падлетак, у чырвонай форме пасыльнага, i знiк.

- Табе лепш, дружок?

- Якая гадзiна? - як лунатык, запытаў Мэгрэ.

- Пяць першай.

- Мне неабходна пазванiць.

- Ну канешне, дружок! Адну хвiлiначку. Зараз прынясуць тэлефон. Якраз пайшлi за iм.

Кацялка на галаве не было, валасы на макаўцы злiплiся. Падлюга Альберт умеў бiць. Калi б не два гулякi, яго напэўна прыкончылi б. Ды яшчэ каб Мэгрэ не прыгнуўся...

- Мне неабходна пазванiць, - паўтарыў ён.

Ён стаў паднiмацца на карачкi, i кроў закапала з галавы на маставую, а адзiн з гуляк усклiкнуў:

- Ён п'яны, стары! А каб я так жыў, ён жа яшчэ i п'яны!

- Паверце, мне неабходна...

- ...пазванiць... Ну канешне, дарагi... Вы чуеце, Арман? Прынясiце яму тэлефон...

- Ды вам што, павылазiла, не бачыце, што ён з глузду з'ехаў?! - абурылася дзеўка. - Лепш бы доктара паклiкалi!

- А вы ведаеце, дзе яго шукаць?

- Жыве тут адзiн на вулiцы Этуаль.

Але ўжо вяртаўся пасыльны, жвава паказваючы дарогу двум палiцэйскiм на веласiпедах. Усе расступiлiся. Палiцэйскiя схiлiлiся над Мэгрэ.

- Мне трэба пазванiць... - не сунiмаўся Мэгрэ.

Якая недарэчнасць! Цэлы вечар ён не адчуваў сябе п'яным, а вось цяпер язык яго заплятаўся, думкi блыталiся. I толькi адна была ясная i ўладная: яму трэба пазванiць...

Ён злаваў на сябе самога, што ў смешнай позе валяецца тут i не можа ўстаць, i мармытаў праз зубы:

- Палiцыя... паглядзiце ў бумажнiку... Квартал Сэн-Жорж... Трэба неадкладна пазванiць на Паўночны вакзал... Цягнiк на Брусель... Праз некалькi хвiлiн... У iх машына...

Адзiн з палiцэйскiх падышоў да газавага ражка, стаў праглядаць змесцiва бумажнiка.

- Ён праўду кажа, Жэрмен.

- Паслухайце... Трэба як найхутчэй... У iх ужо ёсць бiлет... Жанчына ў чорнай сукенцы, на шчацэ рубец... Адзiн з мужчын у клятчастым гарнiтуры. У другога перабiты нос...

- Злётай туды, Жэрмен!

Палiцэйскi пост быў непадалёк, на вулiцы Этуаль. Адзiн з палiцэйскiх ускочыў на веласiпед. Хлапчук не вельмi добра пачуў i запытаў:

- Ён шпег?

Мэгрэ зноў упаў нiцма, а адзiн з гулякаў, з цяжкасцю варочаючы языком, прагаварыў:

- А далiбожачкi, ён п'яны ў дымiну?

Раздзел VII

СМЕХ МАДАМ МЭГРЭ

Ён усё намагаўся адпiхнуць iх, але рука яго была вялая, без сiлы. Як упрасiць iх, каб яны пакiнулi яго ў спакоi? Хiба ён не ўмольваў iх? Ён i сам ужо не ведаў. У галаве яго месцiлася столькi думак, што ад гэтага яму было ажно нядобра.

Адно перакананне пераважала над усiм: неабходна, каб яму дазволiлi iсцi да канца. Да канца чаго? Божа мiлы! Як цяжка людзям паразумецца! Да канца!

А з iм вось абыходзiлiся, як з дзiцем цi як з хворым. I нават згоды яго не пыталiся. Яшчэ болей раздражняла тое, што яны вельмi голасна перагаворвалiся наконт яго, нiбыта былi няздольныя зразумець адзiн аднаго. I ўсё гэта толькi таму, што ён ляжаў на зямлi, як вялiкая раздаўленая кузурка? Вакол яго тапталiся ногi, - ну i што?! - Потым быў медпункт. Ён адразу сцямiў, што гэта медпункт, i стаў адбiвацца. Хiба, калi цябе стукнуць па галаве, ужо нельга абысцiся i без лякарнi?

Ён пазнаў цёмныя абрысы Бажонскай бальнiцы, пад'езд з такой яркай электрычнай лямпачкай, што ажно рэзала ў вочы; людзi спакойна прыходзiлi i выходзiлi, нейкi высокi малады чалавек у белым халаце выглядаў так, нiбы насмiхаўся над цэлым светам.

Хiба Мэгрэ не ведаў, што гэта проста ардынатар? Пакуль медсястра выстрыгала Мэгрэ на макаўцы валасы, практыкант плёў ёй усялякае глупства. Дзяўчыне надзвычай пасаваў белы халат. Па тым, як яны пераглядвалiся, Мэгрэ зразумеў, што медсястра i ардынатар былi закаханы адно ў аднаго.

Ён з усёй сiлы стрымлiваўся, аднак яго званiтавала - ад эфiру.

"Гэта ёй навука", - падумаў Мэгрэ.

Навошта яго прымушаюць пiць? Ён не хоча пiць. Яму неабходна падумаць. Хiба палiцэйскi-веласiпедыст не сказаў iм, што Мэгрэ - дэтэктыў i яму даручана выключна сур'ёзная справа?

Нiхто не верыў яму. Вось у чым загана камiсара палiцыi. Мэгрэ сам, ён здольны iсцi, ён не хоча, каб яго неслi! I мадам Мэгрэ - не лепшая! Чаму гэта яна, похапкам сцелючы пасцель, разрагаталася?

Не пярэчце, не пярэчце, яна смяялася! Гэткага нервовага смеху ён яшчэ не чуў.

Хiба ён мог паводзiць сябе iначай? Дайце яму падумаць. Падайце аловак i паперу. Не мае значэння, якi-небудзь шматок паперы. Дзякуй.

Уявiце, што гэта лiнiя - вулiца Шапталь... Яна вельмi кароткая... Добрая... Трошкi за гадзiну ночы, i анiкога на вулiцы...

Выбачайце, ёсць Дэдэ, за рулём свайго шэрага аўтамабiля. Заўважце, Дэдэ не заглушыў матора. Чаму? Мажлiвы дзве прычыны гэтага. Першая: што ён спынiўся толькi на некалькi хвiлiн. Другая, што ён намерваўся рушыць з месца без нiякiх затрымак. Бо машыну, асаблiва калi халаднавата - а ў красавiку ночы даволi золкiя, - цяжка завесцi з першага абароту.

Не перабiвайце, калi ласка! Вось гэта лiнiя, значыць, вулiца Шапталь. А маленькi квадрацiк на ёй - дом Бальтазараў. Так-так, Бальтазараў - гэтае прозвiшча болей адпавядае iсцiне, чым прозвiшча Жандро. Урэшце, усё гэта сям'я Бальтазараў, грошы Бальтазараў, драма Бальтазараў.

Раз машына Дэдэ стаiць ля гэтага дома, значыць, ёй трэба стаяць тут. Чаму? Хутчэй за ўсё, у ёй прыехаў граф i павiнен паехаць у ёй назад.

Справа дужа сур'ёзная. Не перабiвайце... I нi да чаго класцi яму на галаву немаведама што! Як i гатаваць вар на кухнi! Ён выдатна чуе, як на кухнi кiпiць вада. Няма чаго рабiць, дык кiпяцяць ваду, а гэта, урэшце, раздражняе, замiнае думаць.

Цi граф наведваўся да Элiз калi-небудзь у суправаджэннi Дэдэ? Як важна было б ведаць гэта! У процiлеглым выпадку, гэты вiзiт а гадзiне ночы быў вiзiт спецыяльны, з нейкай акрэсленай мэтай.

Чаму мадам Мэгрэ разрагаталася? Чым ён гэтакi смешны? Цi i яна таксама думае, што ён бавiўся з дзеванькамi?

Гэта Жустэн Мiнар спаў з Жэрменай. Канешне, яна не ўпусцiла яго, i яшчэ доўга будзе пагульваць з iм. А як жа Кармэн? Ён нiколi не бачыў яе. На свеце столькi людзей, якiх ён нiколi не бачыў.