Владимир Орлов - Краявiд з ментолавым пахам (на белорусском языке) Страница 2

Вiно скончылася нечакана хутка. Дапiваючы апошнi глыток, я сустрэўся вачыма з масянжовай стодкаю Шывы на кнiжнай палiцы. Гэтае чатырохрукае стварэнне i падкiнула мне iдэю правесцi ў новым жытле iнвентарызацыю.

Стараючыся не згадваць самога гаспадара, я прызнаў, што iнтэр'ер ягонае кватэры можа прэтэндаваць на пэўную неардынарнасць i найперш - дзякуючы сцяне, якую ад столi да падлогi займала мапа Эўропы. Прычым яна, гэтая жоўта-зялёна-брунатная з плямамi блакiту мапа, была не проста наклееная на тынк накшталт шпалераў, але ўзятая, нiбы жывапiснае палатно, у адмысловую драўляную асаду, што на пару пядзяў адступала ад паверхнi, ствараючы своеасаблiвую перспектыву. Мапа як быццам адкрывалася воку з шырокага вакна, куды злева не трапляла толькi Пiрэнейская паўвыспа, а справа - Уральскi хрыбет. Унiзе лiнiя абрэзу праходзiла прыкладна на шыраце Крыма, пад якiм уладкаваўся стол-кнiжка. Праваруч гэтага "вакна" цягнулася сцяна, цалкам занятая самаробнымi палiцамi з кнiгамi ды трыма тузiнамi пустых рознакалiберных пляшак з размаiтымi налепкамi, што захапiлi ўвесь верхнi ярус. На трэцяй зверху палiцы ў атачэннi дзесятка шматкалерных бляшанак з-пад пiва i атабарыўся чараваты шматрукi бажок з круцельскiм выразам на iльсняна-тлустым твары. Бажок пазiраў у сапраўднае вакно. Суседнi дом стаяў вельмi блiзка, i шчытная чорная штора, якая спадала нiжэй за падваконне, не выглядала лiшняй.

Годнае месца ў пакоi належала шырокаму ложку-канапе злева ад дзвярэй. Сцяну над ложкам закрывалi панелi з бардовай скуры. (Таго разу я не звярнуў увагi, што сям-там скура падрапаная нечым вострым кшталту кацiных кiпцюроў.) Збоку ад вакна, над спальным кутком, сцяну аздабляў гадзiннiк у драўляным корпусе з вакенцамi i вежачкамi. Праўда, сам гадзiннiк быў электронны i мераў час не стрэлкамi, а зялёнымi лiчбамi.

Не падымаючыся з ложка, можна было нацiснуць на некалькi ўштукаваных у панель жоўтых клавiшаў. Першая ўключала дабiты чорна-белы тэлевiзар, другая люмiнiсцэнтную лямпу над пiсьмовым сталом памiж вакном i мапаю, трэцяя вентылятар на столiку-кнiжцы, дзве наступныя сваiх функцыяў анiяк не выявiлi, а апошняя прынесла прыемную неспадзяванку: дзесьцi пры падлозе ўтульна запалiлася мяккая падсветка мапы. Калi патушыць астатняе святло, "вакно ў Эўропу" глядзелася асаблiва маляўнiча.

Дзверы пакоя мелi матавае шкло i адчынялiся ўсярэдзiну. Выхад у пад'езд вартаваў, седзячы на пыльнай антрэсолi, памаранчавы плюшавы сабачка. Я выйшаў на лесвiчную пляцоўку i нацiснуў гузiк званка. Сабачка заскакаў i зайшоўся вясёлым брэхам. Дзверы зачынялiся на ланцужок i на тры замкi. Я падумаў, што гэта занадта, i наважыў карыстацца двума. У сумешчанай з туалетам ваннай нiчога прыкметнага, апрача вялiкага павука, не сустрэлася.

Усё, што я пiшу зараз, можа здацца занудлiва-неiстотным, але я адчуваю неабходнасць зафiксаваць гэтыя дробязi, бо неўзабаве лiтаральна кожная з iх набудзе велiзарную значнасць.

Канец вечара быў далёка, i я прыступiў да больш блiзкага знаёмства з пакiнутымi аматарам Шапэна рэчамi.

У сценнай шафе пры ложку ляжалi дзве коўдры i дзве падушкi. На нiжняй палiцы стаяў прэзентаваны прайгравальнiк. Падбор кружэлак выглядаў досыць страката: Вiвальдзi, сярэднявечная лютневая музыка, "The Beatles", санаты Чурлёнiса, "Песняры" i два маленькiя дыскi дзiцячых казак. Запiсаў Шапэна насуперак чаканню не аказалася.

У дадатак да мапы i гадзiннiка ў кватэры прысутнiчала яшчэ адна рэч з прэтэнзiяй на арыгiнальнасць. Памiж дзвярыма i кнiжнымi палiцамi месцiўся акаваны меддзю куфар, зроблены, вiдавочна, не вясковым майстрам, а гарадскiм iмiтатарам, якому не хапiла густу, i ён прымалацiў на пярэднi бок пяць медных лiтараў: SEZAM. (Светлыя драпiны на фарбаванай драўлянай падлозе, якiя сведчылi, што гэтую частку абсталюнку - i няраз - падцягвалi да дзвярэй, я заўважу значна пазней.)

Куфар быў пад самае вечка наладаваны розным жалеззем i iнструментамi, паўзверх якiх ляжала вераўчаная турыстычная лесвiца з кiпцямi-зачэпамi. З выгляду яна наўрад паспела паўдзельнiчаць у сур'ёзных падарожжах. Пакруцiўшы знаходку ў руках, я змецiў заводскую налепку з даўжынёю - 10 м i механiчна адзначыў, што гэтага якраз хапае, каб спусцiцца па сцяне з майго трэцяга паверха.

Пакiнуўшы ў спакоi куфар, я заняўся кнiгамi. Перад сном заманулася пачытаць, i я зняў з палiцы лiмонавы том Акутагавы Руноске. Памiж старонак "Жыцця iдыёта" знайшоўся лiсток з вучнёўскага сшытка ў кратку. Дзiцячая рука фламастэрам намалявала на iм пяцiпавярховiк з жаночым тварам у вакне трэцяга паверха. Малюнак не меў у сабе нiчога незвычайнага, а вось надпiс мяне збянтэжыў i нават трохi занепакоiў.

ГЭТА НЕ МОЖА

БОЛЬШ ПРАЦЯГВАЦЦА

НЕ МОЖА

Словы, дзе хавалася трывога, а мо i роспач, належалi вiдавочна не дзiцёнку, хоць i былi напiсаныя буйнымi друкаванымi лiтарамi, што тоўпiлiся i, як сляпыя, натыкалiся адна на адну. Так мог пiсаць чалавек на моцным падпiтку альбо ў скрайняй расхваляванасцi.

Тут, безумоўна, таiлася нейкая загадка, i яе бударажлiвае адчуванне абяцала пераўтварыцца ў сюжэт, а потым у навелу.

Паляжаўшы колькi хвiлiнаў у цемры, я павярнуўся да сцяны-мапы i ўключыў падсветку. На жоўта-зялёнай прасторы хутка ўдалося знайсцi Парыж, а за iм Лондан i Стакгольм. Дом аддзяляла ад вулiцы такая адлегласць, што шум транспарту сюды не далятаў. Чорныя кропкi з назвамi эўрапейскiх сталiцаў зрушылiся з месца i закружылiся ў карагодзе. Я дрымотна нацiснуў клавiшу на панелi i, засынаючы, паспеў усцешана падумаць, якiя цiхiя вечары чакаюць мяне наперадзе.

Другi камплект ключоў спатрэбiўся нашмат раней, чым я меркаваў.

Я наняў кватэру ў сакавiку, а на пачатку наступнага месяца яна ўжо чула жаночы голас.

Як i абсалютная большасць такiх знаёмстваў, нашае - ад сустрэчы на стаянцы таксi да пакiнутага нумара тэлефона - было наборам банальных слоў i ўчынкаў. Праўда, тэлефон я даў свой - не столькi таму, што Наташа мне адразу спадабалася, як з прычыны беспрасветна здзеклiвага маўчання майго белага тэлефоннага апарата.

Я не цешыў сябе спадзяваннямi на прарыў гэтае блакады, але праз два днi тэлефон загаварыў Наташыным голасам.

Яна зрабiлася маёй у самы першы вiзiт сюды i потым прызнавалася, што вельмi праз гэта перажывала. У тыя днi нашы адносiны ўжо дазвалялi мне растлумачыць Наташы, што яна проста даверылася жаночай iнтуiцыi, а тая нашэптвала, што новы знаёмы не будзе трацiць час на дзеяннi, якiя адзiн ягоны сябар калiсьцi назваў танцам паўлiна. Мая сяброўка згадзiлася. Яе русая галоўка з дзвюма падкручанымi ля скроняў даўгiмi кудзеркамi ляжала ў мяне на плячы. Чорная штора захiнала нас ад дзённага святла i астатняга свету. З прайгравальнiка, якому пасля Наташынага з'яўлення я вызначыў месца на столiку каля мапы, лiлася лютневая музыка, а на падлозе пры ложку стаяла пляшка чырвонага вiна.

Наташа сказала, што нi ў чым не раскайваецца, i, не падымаючыся, напоўнiла шклянкi. За вакном быў травень, i на сажалцы каля былых лютэранскiх могiлак у шарую гадзiну пачыналiся жабiныя канцэрты.

Назваць той час шчаслiвым было б няшчыра. Як акрэслiць яго больш дакладна?.. Ён поўнiўся жыццёвай энергiяй. Ён быў падарункам лёсу, хоць часам я падазраваю, што таемныя сiлы, якiя неўзабаве зацягнулi мяне ў свой водаварот, усяго толькi вырашылi даць мне адпачынак перад блiзкiмi выпрабаваннямi.

У адрозненне ад некаторых лiтаратурных герояў я не жыў ад спаткання да спаткання. Ранiцой я сядаў за стол i пiсаў тры, а калi шанцавала, то i чатыры старонкi будучай кнiгi. За тыдзень чарнавiк апавядання звычайна быў гатовы, i, паводле старой звычкi, перад тым, як перапiсваць опус начыста, я чытаў яго сам сабе ўголас.

Апошнi аповед, праўдзiвей, ягоны чарнавiк, так i застанецца на стале непрачытаны...

Ну навошта гэтае недарэчнае "апошнi"? Хiба тое, да чаго я рыхтуюся, не дазволiць мне?.. Адкуль бяруцца сумневы, калi падарожжы не даюць для iх нiякага грунту? А можа, я толькi пераконваю сябе, старанна калекцыянуючы памысныя доказы i заплюшчваючы вочы на тое, што ўпарцiцца класцiся ў схему?..

Не, цяпер я павiнен вярнуцца ў той травень, да Наташы, да жабiных канцэртаў i бэзу на амаль вясковай суседняй вулiцы.

Калi не памыляюся, я яшчэ не згадваў, што пасля разводу звольнiўся са службы. Ганарару за папярэднюю кнiгу, па маiх падлiках, хапала не меней як на год-паўтара, а надаўжэй я даў сабе слова жыццё не планаваць.

Дык вось, ад ранiцы я пiсаў свае абавязковыя тры старонкi. Потым выпраўляўся на праходку, выбiраючы цiхiя вулачкi з дагледжанымi кветнiкамi, лавачкамi i аканiцамi. Памежным слупам памiж гэтымi вулiцамi i новым горадам служыў дзевяцiпавярховы дом з гастраномам, дзе я на зваротным шляху купляў пару бутэлек сухога вiна.

Мае дачыненнi з суседзямi абмяжоўвалiся знаёмствам з колiшнiм электрамантажнiкам Лёнем, якi будаваў высакавольтныя лiнii i, вярнуўшыся аднаго разу з камандзiроўкi, убачыў жонку ў абдымках у шчаслiвага супернiка. Лёня выгнаў нявернiцу з дому, а сам запiў, сарваўся з мантажнай мачты i атрымаў iнвалiдную пенсiю. Заходзячы пазычыць чарговую пяцёрку, Лёня паўтараў сваю гiсторыю ў розных варыянтах, але нiколi не забываў шляхетна адзначыць, што жонка здрадзiла яму не з першым-лепшым аматарам амурных прыгодаў, а з капiтанам далёкага плавання. Мне iмпанавала, што Лёня хутка развучыў, у якi час не трэба турбаваць памаранчавага сабачку, бо ён вартуе нас з Наташаю.