Стефан Гайм - Агасфэр (Вечны Жыд) (на белорусском языке) Страница 16

... i iдзе ўгору хiстаючыся пад

цяжарам бэлек

крывавы пот сьцякае з

падрапанага лоба настаўнiка

справядлiвасьцi

ўнiз па яго твары губы

дрыжаць у яго але ён маўчыць на

словы кпiнаў

глухое вуха яго...

...але глухi i голас

князя ўсяе абшчыны

любасных богу...

... слухай iзраiль...

...ня бойцеся

не адступайцеся i не палохайцеся

полчышчаў

ворага

бо перад вамi пойдзе...

...узброены мечам

бога i шчытом давiда

непераможны...

...дастаецца ён да дома дзе

дарога заварочвае да гары

чарапоў

i робiцца круцей...

... перад парогам князь

абшчыны якi там быў ад

пачатку тварэньня

адзiн з сыноў бога зачаты зь

сьвятла i духа...

... i падступае да яго настаўнiк

справядлiвасьцi...

...дай мне адпачыць перш

чым падымуся...

... пастанавiлiся сем

штурмавых радоў тыя што бедныя

i ўгнечаныя

i ў сотнi i

ў тысячы абшчыны

святых саюза

i чакаюць клiчу...

...i на сьцягу напiшы народ

божы i iмёны iзраiля

i арона

i на твае штандары напiшы

праўда божая i

справядлiвасьць божая

i гонар божы i суд

божы...

... бо твая барацьба i

праз моц тваёй рукi...

... а настаўнiк справядлiвасьцi

схiляе галаву i маўчыць

тады кажа яму агасфэр здымайся

i iдзi адсюль i iдзi тваёй

дарогай

тут няма месца такому як ты

а настаўнiк справядлiвасьцi

кажа яму сын чалавечы

iдзе як напiсана паводле

слова прарока

а ты застанешся i мяне

чакацьмеш пакуль я вярнуся...

Гэта, дарагi калега, мой пераклад часткi скрутка 9QRes, якi датычыцца сустрэчы Настаўнiка справядлiвасцi з Князем абшчыны: як вы заўважыце, апошнi ў самым важным месцы пазначаны адкрыта iмем Агасфер. Пры больш дакладным чытаннi Вы далей знойдзеце, гэтае месца сваiм рэалiзмам адрознiваецца ад рэшты матэрыялу; згодна яму гаворка тут з вялiкай верагоднасцю iдзе пра гiстарычнае паведамленне аднаго з аўтараў скрутка пра важнае здарэнне. Абшчына Кумрана была толькi адной з многiх юдэйскiх сектаў, якiя, падобна iншым дахрысцiянскiм абшчынам, былi адухоўлены верай у тое, што ўжо апошнi час блiзкi альбо нават настаў; у Кумране, праўда, чакалi месiю ў двух iпастасях альбо, можа, нават верылi ў двух месiяў, аднаго, так сказаць, цывiльнага i аднаго ваеннага, як тое яно старое габрэйскае боства мае двайны характар, адзiн раз гэта бог помсты i вайны i пасля бог ласкi i любовi.

Паколькi вы там у Берлiне не верыце нi ў аднаго, нi ў другога, дастаткова будзе любой спекуляцыi пра тое, каторы ж тут на самай справе маецца на ўвазе; наадварот, наконт 9QRes няма нiякiх сумненняў, у iм маюцца вершы, якiя амаль даслоўна паўтараюць словы з IQM, так званага ваеннага скрутка, i з IQpHab, так званага Абакумавага каментара.

Я спадзяюся, што паслужуся Вам праз гэта паведамленне, i застаюся з найлепшымi вiтаннямi

Ваш

Ёханаан Лёйхтэнтрагер

Hebrew Univercitу

Jerusalem

Геру

праф. д-ру Dr. h.c. Зiгфрыду Байфусу

Iнстытут навуковага атэiзму

Бэрэнштрасэ 39а

108 Берлiн

14 сакавiка 1980

Дарагi таварыш Байфус!

У апошнiм пiсьме Вам ад праф. Ё.Лёйхтэнтрагера з Ерусалiма маецца пераклад памечанага знакам 9QRes габрэйскага рукапiсу. Калi перад намi не фальшыўка, што ў абставiнах, якiя цяпер склалiся, малаверагодна, дык гаворка тут iдзе пра тыповы прадукт мiлiтарысцкага духу iзраiльскага народу, духу, якi дасягнуў свайго цяперашняга апагею ў развiццi сiянiсцкага iмперыялiзму. Варта толькi прачытаць, што там было напiсана на "сцягу" Iзраiля, каб пераканацца, на якi напрамак гэта ўказвае.

Я даю Табе падумаць, цi Ты, кладучы ў аснову гэтага рукапiсу i некаторых iншых тэкстаў, здабыванне якiх прадастаўлена Табе, не павiнен быў сабраць i прадставiць матэрыял, у якiм Ты ўказаў бы на сувязi памiж рэлiгiяй i iмперыялiстычнымi экспансiянiсцкiмi памкненнямi, асаблiва ў дачыненнi да Iзраiля. Я падкрэслiваю Iзраiль, бо падобныя тэндэнцыi праяўляюцца i ў iсламе, якiя мы з улiкам палiтычных мэтаў, што асягаюцца нашымi савецкiмi сябрамi i намi, хацелi б пакiнуць без увагi.

Калi ты можаш своечасова сабраць i апрацаваць матэрыял, мы маглi б рэалiзаваць яго ў наступным годзе на канферэнцыi ў Маскве. Навука перад фактам абвастрэння класавай брацьбы таксама не павiнна стаяць убаку, яна павiнна заняць партыйную пазiцыю.

З сацыялiстычным прывiтаннем

Вюрцнер

кiраўнiк аддзела

Мiнiстэрства вышэйшай i

праф. школьнай адукацыi

Геру

праф. Ёханаану Лёйхтэнтрагеру

Hebrew Univercity

Jerusalem

Israel

17 сакавiка 1980

Шаноўны гер калега!

Хто б мог падумаць, што з Вашых першых кароткiх заўваг што да фрагмента пра так званага Вечнага Жыда з маёй кнiгi "Самыя вядомыя iудэа-хрысцiянскiя мiфы ў святле прыродазнаўчага i гiстарычнага пазнання" можа развiцца такое цiкавае i iнструктыўнае карэспандаванне, за якiм з неаслабнай увагай будзе сачыць i мой калектыў. Я заўсёды трымаўся таго погляду, што навукоўцы нават тады, калi яны светапоглядна моцна дыферэнцыраваныя, могуць паразумецца адзiн з адным у вобласцi сваiх распрацовак, i з Вашага апошняга пiсьма я з задавальненнем убачыў, што тут нам удалося крышачку пахiснуць Вашу пазiцыю.

Вы, у кожным разе, згодныя, што персiдскi цар Агасфер не iдэнтычны Вашаму сябру, уладальнiку шавецкай крамы; гэта, прынамсi, скрэслiвае добрых 400 гадоў з жыцця апошняга. Як што далей вынiкае з рукапiсу 9QRes, якому Вы надаяце такую вагу, у сувязi з "Настаўнiкам справядлiвасцi" i "Князем цэлай абшчыны" гаворка iдзе пра дзве чалавечыя iстоты, а не пра шматкроць паўторанага альбо вечнага духа. Вы з поўным правам указваеце, паважаны гер калега, на рэалiзм адной часткi цытаванага Вамi верша. Тым не меней мы мусiм канстатаваць, што ўсё астатняе напiсана ў такой звышвысокай форме, што акрамя аднаго месца наўрад цi прасвечваюцца якiя-небудзь рэальныя факты. Вiдавочна ў абшчыне Кумран верылi, як, зрэшты, Вы i самi згадваеце, у двух месiй, i аўтары цытаванага Вамi рукапiсу паведамляюць, як яны памiж сабою спрачаюцца. Лiтаральны змест спрэчкi, на шчасце, перададзены вельмi натуральна, i ўсё ў ёй стасуецца з вельмi натуральнымi рэчамi. Мы трымаемся думкi, што абодва нiбыта месii альбо проста былi мазурыкi, якiя, скарыстаўшыся прымхлiвымi iнстынктамi членаў абшчыны, працавалi рука ў руку, альбо, што перад фактам абсалютна правiльна ацэньваных Вамi iстэрычных настрояў у прамежку часу памiж 1 ст. i 2 ст. паводле нашага летазлiчэння, найпраўдападобней былi параноiкi. Тое, што махляры часта сварылiся, зразумела; але ж таксама i параноiкi, з якiх кожны лiчыць сябе вялiкiм, будзь тое Напалеонам альбо месiяй, таксама часта спрачаюцца i павiнны быць па магчымасцi iзаляваныя.

За параною, прынамсi, у "Князя абшчыны", далей гавораць i яго выразна акрэсленыя ваенна-рэлiгiйныя шалы. Паколькi дух гэтай адзначанай 9QRes асобы таксама, як i Агасфер, неўмiручы, я даручыў двум маiм супрацоўнiкам пашукаць у Бiблii, апокрыфах i iншых пiсаннях падобнага роду выказванняў iншых габрэйскiх персаналiяў. Iх мы, як толькi наша праца дасягне пэўнага пункту, ахвотна прадаставiм у Ваша распараджэнне; магчыма, i Вы маглi б са скарбнiцы Вашых ведаў даць нам адпаведныя iнфармацыi.

Чакаю Вашага адказу i па-сяброўску вiтаю Вас

Адданы Вам

(праф. д-р Dr.h.c.)

Зiгфрыд Байфус

Iнстытут нав. атэiзму

Берлiн, сталiца ГДР

РАЗЬДЗЕЛ АДЗIНАЦЦАТЫ

У якiм удаецца зазiрнуць у прыгожую душу Паўля фон Айцэна, а певень на вежы кiрхi тры разы крычыць у доказ таго, што Агасфэр ёсьць той, хто ён ёсьць

Лiст, якi доктар Лютэр сунуў у руку юнаму Айцэну, адрасаваны галоўнаму пастару Эпiнусу ў саборы сьв. Пятра ў горадзе Гамбургу, добра заклеены й прыпячатаны асабiстай пячаткай Лэтэра. Але Айцэну пячэ пiсьмо ў кiшэнi, i чым далей ён ад'язджае, тым гарачэй. Да Рослава на Эльбе ён яшчэ трывае, расказваючы спадарожнiку пра сваю ранiшнюю казань; ён яшчэ выдатна трымае ўсё ў памяцi, як жыды, поўныя гардынi, пыхi й нявер'я, жывуць сярод нас, i ня з працы, а з махлярства, пры гэтым з тых, з каго яны дзяруць, а менавiта з гояў, яшчэ й зьдзекуюцца й праклiнаюць iх; i пра тое, што паводле права зь iмi трэба было б зрабiць. Але ўжо ў Цэрбсьце, Ангальцкiм, сядаючы на каня пасьля неспакойнай ночы, ён ў нясьцерпе кажа Лёйхтэнтрагеру:

- Скажы мне, Гансе, якая ў чалавека самая-самая дарагая даброць, якое ён павiнен трымацца, нягледзячы на ўсе спакусы?

Лёйхтэнтрагер пачэсвае гарбок, мабыць набраўся-такi блох на цэрбсцкiм начлезе, i сузiрае ландшафт, зялёныя дрэвы, у якiх так весела грае гульлiвае сьвятло, палеткi навокал, усе дагледжаныя, дабраславёная мясцовасьць, толькi людзi не выглядаюць на дабраславёных, якiм добра жывецца на сьвеце; у прыстойнай дзяржве з прыстойнымi носьбiтамi гонару, там народ водзяць на кароткай шворцы.

- Самая дарагая даброць людская? - кажа ён, хоць ужо добра ведае, куды хiлiць сябар; ён ужо чакаў, з таго часу, як той расказаў яму, якi разьвiтальны дарунак атрымаў ад добрага доктара Марцiнуса. Таму цяпер гаворыць у той самай годнаснай манеры, якую начапiў на сябе i Айцэн, набыўшы магiстарскую годнасьць: - Самая дарагая чалавечая даброць, Паўль, гэта давер, якiм цябе асяняе нехта iншы й каго ты не павiнен расчараваць без пахiбы тваёй несьмяротнай душы.