Пётр из Дусбурга. Хроника земли Прусской. Текст, перевод, комментарий - Петр из Дусбурга Страница 24

27. De subjectione warmiensium, nattangorum et barthorum, et edificacione plurium castrorum

Prutheni ergo de Warmia, Nattangia et Bartha dei ordinacione per fratres et dictum ducem debilitati, cum non possent amplius resistere, fecerunt de necessitate virtutem, et datis obsidibus se fidei et fratrum imperio subdiderunt. Ut ergo fratres futura pericula precaverent, et recidivandi materiam tollerent a Pruthenis, edificaverunt in terra Nattangie circa fluvium dictum Caustere Crucebergk, in terra Barthensi tria castra Barthenstein, Wisenburgk et Resel. Quidam dicunt, quod in terra Warmie Brunsbergk et Helisbergk et in terra Galindie civitatem quandam successivis temporibus construxerunt, pro defensione ipsorum plures fratres in eis et armigeros collocantes. Plura alia castra edificaverant nobiles et feodatarii, qui de partibus Alemanie cum omni domo et familia et cognacione venerunt in subsidium dicte terre, quorum deus nomina solus novit. Extunc cepit turba fidelium in terra Prussie dilatari, cultus divinus augeri ad laudem et gloriam Jesu Cristi.

28. Quomodo terra lyvonie devenit ad fratres domus Theutonice

Hoc tempore frater Volquinus magister secundus de ordine militum Cristi in terra Lyvonie jam sex annis per solemnes nuncios laboravit circa fratres Hermannum de Salcza magistrum generalem domus Theutonice, ut ordo suus ordini ipsius incorporaretur. Pro quo negocio frater Hermannus magister predictus cum fratre Joanne de Medeborgk nuncio dicti fratris Volqiuni accessit ad dominum papam. Medio tempore supervenit frater Gerlacus Rufus de Lyvonia nuncians, quod magister Volquinus cum fratribus et de peregrinis et populo dei plures cecidissent in prelio interfecti. Quo audito dominus papa dictum negocium terminavit, et fratrem Gerlacum et fratrem Johannem predictos ad ordinem hospitalis sancte Marie domus Theutonicorum investivit, dans eis album pallium cum nigra cruce, injungens eis et aliis frtaribus ejusdem ordinis militum Cristi in Lyvonia existentibus in remissionem omnium peccatorum, ut ordinis domus Theutonice susciperent habitum regularem. Hoc facto frater Hermannus magister generalis misit fratrem Hermannum dictum Balke magistrum terre Prussue cum XL fratribus et pluribus armigeris ad terram Lyvonie, ubi, ut dictum est superius, cum dictus frater Hermannus Balke prefuisset fere sex annis, rediens in Alemaniam in pace quievit.

29. De fratre poppone secundo magistro terre Prussie

Frater Poppo de Osterna magister terre Prussie secundus prefuit VII annis, et resignans officium suum ad partes Theutonie est reversus, et non longe post in magistrum generalem electus.

30. De vario defectu fratrum et cristi fidelium in prussia

In primitivo fratres et alii cristifideles in terra Prussie multiplicem et incredibilem defectum passi sunt in cibo, potu et vestitu et aliis vite humane necessariis. Si ipsi forte aliquos agros colere volebant, hoc fieri non potuit, nisi noctis tempore, et quod ipsi seminaverunt cum magno periculo et labore, alii introeuntes labores ipsorum metebant. Et ecce mira gracia dei fuit in eis. Ipsi enim ducebant pro deliciis, cum talia pro-Cristi nomine paterentur, aut eciam si biberent calicem salutifere passionis.

31. De apostasia prima pruthenorum. De bello swantepolci contra fratres domus Theutonice anno domini mccxlii et primo de invidia dyaboli contra prosperitatem fidei

Longum et supra ingenii mei parvitatem esset singulariter enarrare, quam potenter et magnifice, quam eleganter et strenue magister et fratres predicti, tanquam alteri Machabei, in ampliando fines Cristianorum et dilatando, in impugnando hostes, in expugnando municiones ingesserint manus suas, quorum prelia et triumphos usque ad finem seculi narrabit omnis ecclesia sanctorum. Postquam ergo deo propicio omnia predicta castra essent ad laudem et gloriam Cristi edificata, et vicine gentes in circuitu durissime cervicis colla fidei et fratribus submisissent, non tamen sine ipsarum gencium strage maxima multaque Cristiani sanguinis effusione, et fides Cristi in eis maxime profecisset, serpens antiquus, draco venenosus, humani generis inimicus, tantam prosperitatem fidei et fidelium diu sustinere non valens, ecclesiam scilicet sanctam in Prussie partibus dilatari, cultum divinum ampliari, infideles confundi, exaltari Cristianos, innovari signa, inmutari mirabilia, quasi letali vulnere malicie sue interius sauciatus, cepit mille modis cogitare et variis machinacionibus procurare, qualiter venenum suum posset latenter infundere, vineam domini demoliri, et in agro domini zizaniam superseminare. Tandem excitavit contra fidem et fidelium turbam persecucionem durissimam, in hunc modum.

32. De persecucione swantepolci contra fidem et fideles in prussia

Fuit in terra Pomeranie dux quidam nomine Swantepolcus, filius iniquitatis et filius perdicionis, ut scriptura impleatur, habens cor plenum omni dolo et fallacia, qui cepit cum Pruthenorum gente jam noviter conversa ad fidem Cristi habere verba pacifica in dolo, confederans se cum ipsis sub hoc pacto, quod ipsi fratres domus Theutonice et alios cristifideles a terminis Prussie eicerent violenter, bonusque visus est sermo in oculis eorum, et abierunt multi et quasi omnes consenserunt ei. Hoc facto, idem dux firmavit castra sua circa litus Wysele sita, et posuit in eis gentem peccatricem, viros iniquos et sceleratos, qui facti sunt fratribus in laqueum magnum. Exierunt enim de dictis castris, et quoscunque fratrum subditos viderant navigio preterire, irruerunt super eos repente, et percusserunt eos plaga magna, deducentesque spolia multa, alios ceperunt, quosdam miserabiliter occiderunt, sicque Cristianorum sanguinem per circuitum effuderunt, et tociens hoc facum fuit, quod nullus de cetero negocia fratrum agere, aut victualia fratribus de Elbingo et Balga et de locis aliis in summa necessitate constitutis ducere presumebat. Hec omnia fratres cum omni mansuetudine et paciencia voluerunt pocius sustinere, quam defendendo se, mittere in cristum domini manus suas.

33. De legato sedis apostolice

Hoc tempore fuit Innocencius papa IIII qui pontificatus sui anno primo, anno scilicet domini MCCXLIII intelligens ex clamosa insinuacione fratris Hermanni de Salcza generalis magistri ordinis domus Theutonice, novellam plantacionem fidei in terra Prussie notabiliter deficere per tyrannidem Swantepolci ducis predicti, misit ad dictas terras legatum Wilhelmum, quondam Mutinensem episcopum, qui postea fuit Papa Alexander IIII ut dictas terras in episcopatus quatuor limitaret, et si qua inveniret correctione digna, corrigeret, et in statum debitum reformaret. Qui legatus scripsit et mandavit auctoritate apostolica dicto duci, ut a persecucione fidei et fidelium cessaret. At ille immemor salutis sue, pertinaci animo induratus, ut lignum tortuosum, quod flecti non potest, paternis monitis, que vere ex radice caritatis processerant, factus inobediens, magis ac magis convalescebat in malo, et confundebat Cristi fideles nunc per terram, nunc per