Пётр из Дусбурга. Хроника земли Прусской. Текст, перевод, комментарий - Петр из Дусбурга Страница 23

Nullus posset perfecte perorare, quot incommodis, quot periculis et quot angustiis se magister et fratres continue exponebant, ut per eos fides Cristi debitum posset sumere incrementum et Cristianorum termini dilatari. Unde accidit, quod postquam, deo auctore, sine quo nihil boni agitur, Pomesani et Pogesani se fidei et fratribus subdidissent, idem magister, et fratres contra Warmienses, Nattangos et Barthenses arma paraverunt. De mandato ergo magistri quidam fratres et armigeri cum navibus predictis transiverunt mare recens, ad videndum, ubi possent contra dictos Pruthenos castrum instaurare. Qui cum venirent ad litus terre Warmiensis, exierunt, et circa illum locum, ubi nunc situm est castrum Balga, viderunt castrum quoddam Pruthenorum, quod tamen propter paucitatem suorum impugnare non audebant. Sed ut vacua manu non redirent, invaserunt villas circumjacentes, vastantes incendio et rapina. Quod videntes Prutheni irruerunt in eos, et omnes fratres et armigeros occiderunt preter eos, qui ad custodiam navium fuerant deputati. Qui videntes interitum suorum velociter recesserunt, magistro, que gesta fuerant, nunciantes.

19. De castro balga

Audita hac lugubri legacione magister ultra id, quod credi potest, fuerat perturbatus, sed proposito sibi exemplo David, qui principem milicie sue Joab nimis dolentem de morte suorum quasi increpans ait: non te moveat res ista, varius est eventus belli, nunc istum, nunc illum occidit gladius. Conforta bellatores tuos, et exhortare eos, ut destruant regni invasores. Tandem consolatus misit exercitum magnum navigio ad vindicandam injuriam occisorum, qui venientes ad litus Balge exierunt, et positis sagittariis ad loca competencia, scalisque applicatis ad menia, dictum castrum Pruthenorum viriliter sunt aggressi, et cooperante ipsis Codruno capitaneo obsessorum, violenter expugnaverunt, partim hominibus captis, aliis trucidatis. Quo facto, fratres deo gracias referentes dictum castrum anno domini MCCXXXIX cum suis armigeris inhabitabant, et ibi contra dictos Pruthenos prelia domini dei exercituum gloriosius preliabantur.

20. De obsidione castri de balga

Quod cum ad aures Pruthenorum deveniret, Pyopso quidam Pruthenus capitaneus Warmiensium, congregata omni potencia exercitus sui, dictum castrum Balgam obsedit et quia caput fuit aliorum, ipse velut dux belli pre aliis in prelio se voluit ostentare, et appropinquans castro, cujusdam fratris telo percussus, in terram decidens, expiravit, de quo facto alii perterriti infecto negocio recesserunt.

21. De edificacione molendini et destructione ejusdem

Hoc tempore plures nobiles et potentes viri de Warmia, videntes deum pro fratribus pugnare, compuncti sunt, et cum omni domo et familia sua se ad fratres de Balga transtulerunt, de quorum adventu fratres confortati, edificaverunt molendinum extra paludes juxta stratam nunc publicam super quodam flumine, et firmantes illud ad modum castri, reliquerunt ibi duos fratres et multos armigeros pro custodia ipsius. Quod castrum postea Prutheni cum valido exercitu obsidentes expugnaverunt, et occisis fratribus et armigeris in cinerem redegerunt.

22. De religiosa vita fratrum de balga

Qualis vite puritas quantaque virtus abstinencie et quantus rigor regularis fuerit discipline inter fratres de Balga et de aliis castris predictis, nemo novit, nisi ille, cui omne cor patet, et quem nullum latet secretum. Oratoria nunquam vel raro fuerunt sine oratore, nec erat angulus in dictis castris, in quo post completorium et matutinas non lateret frater aliquis, qui virgis affligeret corpus suum. Ad castrum Engelsbergk venerunt quidam religiosi viri, qui dum viderent statum et conversacionem fratrum ibidem, quesiverunt, quod esset nomen castri. Quibus cum diceretur, quod Engelsbergk i.e., mons angelorum vocaretur, responderunt: vere nomen habet a re, quia habitantes in eo angelicam ducunt vitam.

23. De edificacione castri partegal et propugnaculi scrandonis

In terra Warmiensi fuerunt quidam viri prepotentes, dicti Gobotini valde infesti fratribus, qui congregata multitudine pugnatorum unum castrum dictum Partegal in campo sic nominato, et aliud propugnaculum in monte Scrandonis edificaverunt, munientes ea diversis armigeris. Hii cotidie fratres de Balga impugnaverunt, sic quod extra castrum non audebat aliquis de cetero comparere.

24. De edificacione castri snickenbergk

Campum illum, in quo castrum de Balga situm est, ambiunt paludes, sic quod tempore estivali nullus potest transire, nisi per pontem, ante quem pontem in quodam tumulo fratres edificaverunt castrum dictum Snickenbergk, locantes in eo plures fratres et quendam virum nobilem Hertwigum, patrem Hertwigi de Pokarwis et multos alios viros bellicosos, qui ingressum infidelibus prohibebant.

25. De adventu ducis de brunswich

Hoc tempore sicut aqua frigida sicienti, et bonus nuncius de terra longiqua, ita nobilis ille deo devotus Otto illustris princeps et dux de Brunswich, qui eciam de Luneburgk dicebatur, venit cum multitudine copiosa peregrinorum ad terram Prussie in subsidium fratribus in gravi necessitatis articulo constitutes.

26. De strage infidelium et destructione castri partegal et propugnaculi

De castris Pruthenorum predictis cotidie tot armati processerunt ad bellum, quod preclusa fuit fratribus via adeundi hostes, et sublata omnis materia impugnandi eos. Super quo fratres perturbati convenerunt sepius, querentes in tractatibus suis remedium oportunum. Tandem ipse Cristus, qui devotos suos in tribulacionibus constitutos non desinit misericorditer consolari, provocavit gracia sui spiritus quendam dictum Pomandam virum nobilem, qui inter Pruthenos quondam fuerat magne reputacionis, noviter autem conversus ad fidem Cristi et ad fratres, ut sibi negocium fidei et fidelium assumeret in hunc modum. Idem Pomanda de castro Balga rediit ad suos compatriotas Pruthenos, simulans se hostem fidei et fidelium, quo viso Prutheni gavisi sunt gaudio magno, quia sperabant omnem virtutem fratrum per hujus viri industriam enervare. De consilio itaque hujus Pomande, omnes pociores Warmie, Nattangie et Barthe et alii ad bellum apti convenerunt, castraque metati sunt in obsidione Balge, sed fratres, qui hujusmodi factum et ordinacionem diu ante presciverant, jam cum dicti principis de Brunswich et aliorum peregrinorum comitiva congregati, in armis exierunt ad eos in prelium, et occiderunt ipsos usque ad internecionem, ita quod unus ex eis non remansit, qui eventum talem posteris nunciaret. Hoc facto processerunt idem dux et fratres cum exercitu suo ad castrum Partegal et ad propugnaculum, et expugnaverunt ea, captis et occisis omnibus, utrumque in cinerem redigentes. Multa alia idem princeps bella gesit per spacium unius anni, quo stetit in dicto castro de Balga et tociens vexabat Pruthenos, quod non poterant respirare. Completoque anno et voto peregrinacionis sue cum gaudio ad propria est reversus.