Джонатан Свифт - Падарожжы Гулiвера (на белорусском языке) Страница 2

Пяцьсот цесляроў па загаду iмператара змайстравалi велiзарныя калёсы на дваццацi двух колах.

Калёсы былi гатовы за некалькi гадзiн, але ўзвалiць на iх Гулiвера было не так проста.

I вось што выдумалi для гэтага лiлiпуцкiя iнжынеры.

Яны паставiлi калёсы побач з велiканам, ля самага яго боку. Потым убiлi ў зямлю восемдзесят слупкоў з блокамi наверсе i накiнулi на гэтыя блокi тоўстыя канаты з кручкамi на канцах. Канаты былi таўшчынёй са звычайную аборку.

Калi ўсё было гатова, лiлiпуты ўзялiся за работу. Яны абкруцiлi тулава, абедзве нагi i абедзве рукi Гулiвера моцнымi павязкамi i, падчапiўшы гэтыя павязкi кручкамi, пачалi цягнуць за канаты.

Дзевяцьсот самых дужых асiлкаў былi сабраны для гэтай работы з усiх канцоў Лiлiпуцii.

Яны ўпiралiся ў зямлю нагамi i, аблiваючыся потам, з усяе сiлы цягнулi за канаты.

Праз гадзiну iм удалося падняць Гулiвера з зямлi на паўпальца, праз дзве на палец, а праз тры - яны ўзвалiлi яго на калёсы.

Паўтары тысячы самых вялiкiх коней з прыдворных канюшань, кожны ростам з толькi што народжанае кацяня, былi запрэжаны ў калёсы па дзесяць у рад. Фурманы размахнулiся пугамi, i калёсы паволi паехалi па дарозе ў галоўны горад Лiлiпуцii - Мiльдэнда.

Гулiвер усё яшчэ спаў. Ён, напэўна, не прачнуўся б да канца дарогi, калi б яго выпадкова не разбудзiў адзiн з афiцэраў iмператарскай гвардыi.

Здарылася гэта так. З калёсаў зляцела кола. Каб уздзець яго, давялося спынiцца.

У час гэтага прыпынку некалькi маладых людзей захацелi паглядзець, якi твар у Гулiвера, калi ён спiць. Двое ўзлезлi на калёсы i цiхенька падкралiся да самага яго твару. А трэцi - гвардзейскi афiцэр, - не злазячы з каня, прыўстаў на страмёнах i паказытаў у левай наздрыне вастрыём сваёй пiкi.

Гулiвер мiжвольна зморшчыў нос i моцна чхнуў.

- Апчхi! - паўтарыла рэха.

Смельчакоў быццам вецер здзьмухнуў.

А Гулiвер прачнуўся, пачуў, як шлёгаюць пугамi паганятыя, i зразумеў, што яго некуды вязуць.

Цэлы дзень узмыленыя конi цягнулi звязанага Гулiвера па дарогах Лiлiпуцii.

Толькi позна ўвечары калёсы спынiлiся, i коней выпраглi, каб накармiць i напаiць.

Усю ноч ля калёсаў стаяла на варце тысяча гвардзейцаў: пяцьсот - з факеламi, пяцьсот - з лукамi напагатове.

Стралкам было загадана выпусцiць у Гулiвера пяцьсот стрэл, хай толькi ён надумае паварушыцца.

Калi настала ранiца, калёсы рушылi далей.

5

Непадалёк ад гарадскiх варот на плошчы стаяў старадаўнi замак з дзвюма вуглавымi вежамi. У замку даўно нiхто не жыў.

Да гэтага пустога замка лiлiпуты i прывезлi Гулiвера.

Гэта быў самы вялiзны будынак ва ўсёй Лiлiпуцii. Вежы яго былi вышынёй у чалавечы рост. Нават такi велiкан, як Гулiвер, мог свабодна прапаўзцi ў яго дзверы, а ў параднай зале ён, напэўна, змог бы выпрастацца ва ўвесь свой рост.

Вось тут i сабраўся пасялiць Гулiвера iмператар Лiлiпуцii.

Але Гулiвер гэтага яшчэ не ведаў. Ён ляжаў на сваiх калёсах, а з усiх бакоў да яго беглi натоўпы лiлiпутаў.

Конная варта адганяла цiкаўных, але ўсё-такi тысяч дзесяць чалавечкаў паспелi пагуляць па Гулiверавых нагах, па яго грудзях, плячах i каленях, пакуль ён ляжаў звязаны.

Нешта стукнула Гулiвера па назе. Гулiвер крышку прыўзняў галаву i ўбачыў некалькiх лiлiпутаў з закасанымi рукавамi i ў чорных фартухах. Малюсенькiя малаточкi блiшчалi ў iх руках. Гэта прыдворныя кавалi закоўвалi Гулiвера ў ланцугi.

Ад сцяны замка да яго нагi яны працягнулi дзевяноста адзiн ланцужок такой таўшчынi, як звычайна робяць для гадзiннiкаў, i замкнулi iх у яго вышэй костачак трыццаццю шасцю вiсячымi замкамi. Ланцужкi былi такiя доўгiя, што Гулiвер мог гуляць па пляцоўцы перад замкам i свабодна запаўзаць у свой дом.

Кавалi скончылi работу i адышлiся. Варта перасекла вяроўкi, i Гулiвер стаў на ногi.

- А-ах, - закрычалi лiлiпуты, - Куiнбус Флестрын! Куiнбус Флестрын!

Па-лiлiпуцку гэта азначала: "Чалавек-Гара! Чалавек-Гара!"

Гулiвер асцярожна пераступiў з нагi на нагу, каб не раздушыць каго-небудзь з мясцовых жыхароў, i азiрнуўся вакол.

Нiколi яшчэ яму не даводзiлася бачыць такой прыгожай краiны. Сады i лугi тут былi падобны на стракатыя клумбы кветак. Рэкi беглi хуткiмi чыстымi ручайкамi, а горад здалёк здаваўся цацачным.

Гулiвер глядзеў так доўга, што не заўважыў, як вакол яго сабралася амаль усё насельнiцтва сталiцы.

Лiлiпуты круцiлiся ля яго ног, мацалi спражкi чаравiкаў i так задзiралi галовы, што капелюшы падалi на зямлю.

Хлапчукi спрачалiся, хто з iх дакiне камень да самага носа Гулiвера.

Вучоныя разважалi мiж сабой, адкуль узяўся Куiнбус Флестрын.

- У нашых старых кнiгах напiсана, - сказаў адзiн вучоны, - што тысячу гадоў таму назад мора выкiнула да нас на бераг страшыдла. Я думаю, што i Куiнбус Флестрын вынырнуў з дна мора.

- Не, - адказаў другi вучоны, - у марскога страшыдла павiнны быць жабры i хвост. Куiнбус Флестрын звалiўся з Месяца.

Лiлiпуцкiя мудрацы не ведалi, што на свеце ёсць iншыя краiны, i думалi, што ўсюды жывуць адны лiлiпуты.

Вучоныя доўга хадзiлi вакол Гулiвера i круцiлi галовамi, але так i не паспелi вырашыць, адкуль узяўся Куiнбус Флестрын.

Коннiкi на вараных конях з коп'ямi наперавес разагналi натоўп.

- Пеплам селян! Пеплам селян! - крычалi яны.

Гулiвер убачыў залатую скрыначку на колах. Скрыначку везла шасцёрка белых коней. Побач, таксама на белым канi, ехаў чалавечак у залатым шлеме з пяром.

Чалавечак у шлеме пад'ехаў да чаравiка Гулiвера i спынiў свайго каня. Конь захроп i стаў дыбам.

Зараз жа некалькi афiцэраў падбеглi з двух бакоў да коннiка, схапiлi яго каня за аброць i асцярожна адвялi далей ад Гулiверавай нагi.

Коннiк на белым канi i быў iмператар Лiлiпуцii, а ў залатой карэце сядзела iмператрыца.

Чатыры пажы разаслалi на лужку аксамiтную стужку, паставiлi маленькае пазалочанае крэселка i расчынiлi дзверцы карэты.

Iмператрыца выйшла i села ў крэсла, расправiўшы сукенку.

Вакол яе на залатых лавачках паселi яе прыдворныя дамы.

Яны былi так разадзеты, што ўвесь лужок стаў падобны на разасланую спаднiцу, вышытую золатам, срэбрам i каляровым шоўкам.

Iмператар саскочыў з каня i некалькi разоў абышоў вакол Гулiвера. За iм iшла яго свiта.

Каб лепш разгледзець iмператара, Гулiвер лёг на бок.

Яго вялiкасць быў на цэлы пазногаць вышэйшы за сваiх прыдворных. Ён быў ростам тры вяршкi з лiшнiм i, вiдаць лiчыўся ў Лiлiпуцii вельмi высокiм чалавекам.

У руцэ iмператар трымаў аголеную шпагу, трошкi карацейшую за вязальны пруток. На яе залатой рукаятцы i ножнах блiшчалi брыльянты.

Яго iмператарская вялiкасць задраў галаву i пра нешта спытаў у Гулiвера.

Гулiвер не зразумеў яго пытання, але на ўсякi выпадак расказаў iмператару, хто ён такi i адкуль з'явiўся.

Iмператар толькi пацiснуў плячыма.

Тады Гулiвер расказаў тое ж самае па-галандску, па-латынi, па-грэчаску, па-французску, па-гiшпанску, па-iталiйску i па-турэцку.

Але iмператар Лiлiпуцii, як вiдаць, не ведаў гэтых моў. Ён кiўнуў галавой Гулiверу, ускочыў на каня i памчаўся назад у сталiцу Лiлiпуцii Мiльдэнда. Услед за iм паехала iмператрыца са сваiмi дамамi.

А Гулiвер застаўся сядзець перад замкам, як сабака на ланцугу перад будкай.

Да вечара вакол Гулiвера сабралася, напэўна, тысяч трыста лiлiпутаў - усе гарадскiя жыхары i ўсе сяляне з суседнiх вёсак.

Кожнаму хацелася пабачыць, што гэта такое Куiнбус Флестрын - Чалавек-Гара.

Гулiвера ахоўвала варта, узброеная коп'ямi, лукамi i мячамi. Варце было загадана нiкога не падпускаць да Гулiвера i сачыць, каб ён не сарваўся з ланцуга i не ўцёк.

Дзве тысячы салдат выстраiлiся перад замкам, але ўсё-такi натоўп гараджан прарваўся праз iх строй.

Адны аглядалi абцасы Гулiвера, другiя шпурлялi ў яго каменьчыкамi або цэлiлiся з лукаў у яго гузiкi.

Адна страла абадрала Гулiверу шыю, другая страла ледзь не трапiла яму ў левае вока.

Начальнiк варты загадаў злавiць свавольнiкаў, звязаць iх i выдаць Куiнбусу Флестрыну.

Гэта было страшней за ўсякае iншае пакаранне.

Салдаты звязалi шэсць лiлiпутаў i, падштурхоўваючы тупымi канцамi пiкаў, прыгналi да ног Гулiвера.

Гулiвер нагнуўся, згроб усiх адной рукой i паклаў у кiшэню сваёй камiзэлькi.

Толькi аднаго чалавечка ён пакiнуў у руцэ, асцярожна ўзяў двума пальцамi i пачаў разглядаць.

Чалавечак ухапiўся аберуч за Гулiвераў палец i дзiка закрычаў.

Гулiверу стала шкада чалавечка. Ён ласкава ўсмiхнуўся яму i дастаў з кiшэнi складны ножык, каб разрэзаць вяроўкi, якiмi былi звязаны рукi i ногi лiлiпута.

Лiлiпут убачыў блiскучыя зубы Гулiвера, убачыў велiзарны нож i закрычаў яшчэ мацней. Натоўп унiзе прыцiх ад жаху.

А Гулiвер цiхенька перарэзаў адну вяроўку, перарэзаў другую i паставiў чалавечка на зямлю.

Потым ён адпусцiў i тых лiлiпутаў, што капашылiся ў яго ў кiшэнi.

- Глюм глеф Куiнбус Флестрын! - закрычаў увесь натоўп.

Па-лiлiпуцку гэта азначала: "Няхай жыве Чалавек-Гара!"

А начальнiк варты паслаў у палац двух сваiх афiцэраў, каб яны далажылi аб усiм, што здарылася, самому iмператару.

6

Мiж тым у палацы Бельфабарак, у самай далёкай зале, iмператар сабраў тайную нараду, каб вырашыць, што рабiць з Гулiверам.