Айзек Азимов - Выродлiвы хлапчук (на белорусском языке) Страница 11

- Зусiм ён не дзiкун, - з нацiскам вымавiла мiс Фэлоўз. - Ён спакойны i разважлiвы ў той ступенi, у якой гэтага можна чакаць ад пяцiгадовага дзiцяцi. Вельмi велiкадушна з вашага боку, мiсiс Хоскiнс, дазволiць вашаму хлопчыку гуляць з Цiмi, i я з усёй адказнасцю прашу вас не трывожыцца.

- Я не ўпэўненая, што згаджуся на гэта, - з раздражненнем сказала мiсiс Хоскiнс.

- Мы ж ужо абмеркавалi гэтае пытанне, дарагая, - сказаў Хоскiнс, - i я думаю, нам няварта ўзнаўляць нашу спрэчку. Спусцi Джэры на падлогу.

Мiсiс Хоскiнс паслухалася. Хлопчык прытулiўся да яе спiнаю i ўтаропiўся на Цiмi, якi ў сваю чаргу не спускаў з яго вачэй.

- Цiмi, хадзем сюды, - паклiкала мiс Фэлоўз, - iдзi, не бойся.

Цiмi паволi ўвайшоў у пакой. Хоскiнс нахiлiўся, каб адчапiць пальцы Джэры ад матчынай спаднiцы.

- Адыдзi крыху назад, дарагая, дай дзецям пазнаёмiцца.

Хлопчыкi апынулiся тварам у твар. Нягледзячы на тое, што Джэры быў маладзейшы, ён быў вышэйшы за Цiмi на цэлы дзюйм, i на фоне яго зграбнай фiгуркi i прыгожа пасаджанай прапарцыянальнай галавы гратэскнасць аблiчча Цiмi раптам кiнулася ў вочы, амаль як i ў першыя днi. У мiс Фэлоўз задрыжалi вусны. Першы загаварыў маленькi неандэрталец.

- Як цябе завуць? - дыскантам працягнуў ён, хутка наблiзiўшы да Джэры свой твар, як бы хочучы лепш разгледзець яго.

Сцепануўшыся ад нечаканасцi, Джэры замест адказу даў Цiмi моцнага кухталя. Цiмi адляцеў назад i, не ўтрымаўшыся на нагах, упаў на падлогу. Абодва голасна зараўлi. Мiсiс Хоскiнс схапiла Джэры на рукi, а мiс Фэлоўз, пачырванеўшы ад унутранага гневу, падняла Цiмi, стараючыся яго супакоiць.

- Яны iнстынктыўна неўзлюбiлi адзiн аднаго, - заявiла мiсiс Хоскiнс.

- Яны iнстынктыўна ставяцца адзiн да аднаго так, як любыя iншыя дзецi, будзь яны на iх месцы, - стомлена сказаў Хоскiнс. - А цяпер апусцi Джэры з рук i дай яму прывыкнуць да абставiн. Па праўдзе кажучы, нам лепш цяпер выйсцi. Мiс Фэлоўз можа праз нейкi час прывесцi Джэры да мяне ў кабiнет, i я паклапачуся, каб яго завезлi дахаты.

Доўгi час дзецi нi на хвiлiну не выпускалi адзiн аднаго з вачэй. Джэры плакаў i клiкаў мацi, баючыся адысцiся ад мiс Фэлоўз, i толькi праз нейкi час дазволiў, нарэшце, суцешыць сябе ледзянцом. Цiмi таксама атрымаў ледзянец, i праз гадзiну мiс Фэлоўз удалося дабiцца таго, што абодва яны селi гуляць у кубiкi, праўда, у розных кутках.

Калi яна павяла ў той дзень Джэры да бацькi, дык да такой ступенi была перапоўнена ўдзячнасцю Хоскiнсу, што ледзь стрымлiвала слёзы.

Мiс Фэлоўз шукала слоў, каб выказаць свае пачуццi, але падкрэсленая стрыманасць Хоскiнса перашкодзiла ёй гэта зрабiць. Можа, ён i да гэтага часу не дараваў ёй таго, што яна прымусiла адчуць жорсткасць ягоных адносiн да Цiмi. А можа, ён урэшце прывёў свайго сына, каб даказаць ёй, як добра ён ставiцца да Цiмi, i адначасна даць зразумець, што ён зусiм не яго бацька. Так. Менавiта гэта ён i меў на ўвазе!

Таму яна абмежавалася некалькiмi словамi.

- Дзякуй, вялiкае дзякуй, доктар Хоскiнс.

Яму нiчога не заставалася, як адказаць:

- Няма за што, мiс Фэлоўз. Усё iдзе як трэба.

Паступова гэта ўвайшло ў звычай. Два разы на тыдзень Джэры прыводзiлi на гадзiну пагуляць з Цiмi, потым гэты тэрмiн быў расцягнуты да дзвюх гадзiн. Дзецi пазнаёмiлiся, паступова вывучылi прывычкi адзiн аднаго i пачалi гуляць разам.

I цяпер, калi першая хваля ўдзячнасцi схлынула, мiс Фэлоўз заўважыла, што Джэры ёй зусiм не падабаецца. Фiзiчна ён быў намнога мацнейшы за Цiмi ды i ўвогуле ва ўсiм пераўзыходзiў яго: ён уладарыў над Цiмi, адводзячы яму ва ўсiм другарадную ролю. З такiм становiшчам яе мiрыла неяк толькi тое, што, нягледзячы нi на што, Цiмi ўсё больш нецярплiва чакаў чарговага прыходу свайго таварыша па гульнях.

- Гэта ўсё, што ў яго ёсць у жыццi, - з тугою гаварыла яна сабе.

I аднойчы, назiраючы за iмi, яна раптам падумала: "Гэтыя два хлопчыкi абодва дзецi Хоскiнса, адзiн ад жонкi, другi - ад Стасiса. У той час як яна сама..."

- О Божа, - сцiснуўшы кулакамi скронi, з сорамам падумала яна, - гэта ж я раўную!

* * *

- Мiс Фэлоўз, - спытаўся аднойчы Цiмi (яна нiколi не дазваляла яму называць яе iнакш), - калi я пайду ў школу?

Яна зiрнула ў яго карыя вочы, якiя молячы глядзелi на яе, чакаючы адказу, i пяшчотна правяла рукою па яго густых валасах. Гэта была сама неахайная частка яго галавы: яна стрыгла яго сама, а хлопчык заўсёды круцiўся пад нажнiцамi i перашкаджаў ёй. Яна нiколi не прасiла прыслаць парыкмахера, бо гэтая няўмелая яе стрыжка памагала ўдала маскiраваць нiзкi пакаты лоб у дзiцяцi i яго празмерна выпуклую патылiцу.

- Адкуль ты даведаўся пра школу? - спыталася яна.

- Джэры ходзiць у школу. У дзiцячы сад, - старанна вымаўляючы склады, адказаў ён. - Джэры бывае ў многiх месцах там, на волi. Калi ж я выйду адсюль на волю, мiс Фэлоўз?

У яе балюча сцiснулася сэрца. Яна, вядома, разумела: нiшто не зможа перашкодзiць таму, што Цiмi непазбежна будзе даведвацца ўсё больш i больш пра вонкавы свет, той свет, у якi яму нiколi не суджана ўступiць.

Пастараўшыся надаць свайму голасу больш бадзёрасцi, яна спыталася:

- А што б ты рабiў у дзiцячым садзе, Цiмi?

- Джэры кажа, што яны там гуляюць у розныя гульнi, што iм паказваюць стужкi з рухомымi карцiнкамi. Ён кажа, што там многа-многа дзяцей. Ён расказвае... - Цiмi на iмгненне задумаўся, потым урачыста раскiнуў рукi, з растапыраннымi пальцамi i толькi тады скончыў фразу. - Вось як многа ён расказвае!

- Табе хацелася б паглядзець рухомыя карцiнкi? - спыталася мiс Фэлоўз. - Я прынясу табе гэтыя стужкi i стужкi з запiсам музыкi.

Так ёй на нейкi час удалося супакоiць яго.

* * *

У атсутнасць Джэры ён з цiкавасцю разглядаў рухомыя карцiнкi, а мiс Фэлоўз гадзiнамi чытала яму ўголас кнiгi.

У сама просценькiм апавяданнi было столькi яму незразумелага, што даводзiлася тлумачыць сутнасць сама звычайных рэчаў за межамi трох пакояў Стасiса. Цяпер, калi ў яго думкi ўварваўся навакольны свет, ён усё часцей пачаў бачыць сны.

Яму снiлася заўсёды адно i тое ж - той невядомы свет за межамi яго домiка. Ён няўмела спрабаваў расказаць мiс Фэлоўз змест сваiх сноў, у якiх ён звычайна пераносiўся ў велiзарную пустую прастору, дзе, апрача яго, былi яшчэ дзецi i нейкiя дзiўныя, незразумелыя прадметы, створаныя яго ўяўленнем на аснове далёка не да канца зразумелых iм кнiжных вобразаў. Iншы раз яму снiлiся карцiны з яго прызабытага далёкага мiнулага, калi ён яшчэ жыў сярод неандэртальцаў.

Тыя дзецi i невядомыя яму прадметы, якiя ён бачыў у снах, не заўважалi яго. Хоць ён i адчуваў, што знаходзiцца з iмi за межамi Стасiса, ён у той самы час разумеў, што не належыць таму свету, i заставаўся заўжды ў страшэннай адзiноце, нiбы i не пакiдаў свайго пакоя. Прачынаўся ён заўсёды ў слязах.

Спрабуючы супакоiць яго, мiс Фэлоўз старалася звесцi яго расказы на жарты, смяялася з iх, але колькi начэй яна сама праплакала ў сваёй кватэры.