Михаил Булгаков - Майстар i Маргарыта (на белорусском языке) Страница 22

Што ж застаецца? Гiпноз? Нiякага гiпнозу, каб закiнуць чалавека болей чым за тысячу кiламетраў, няма на свеце! Значыць, яму толькi мроiцца, што ён у Ялце! Яму няхай сабе мроiцца, а ялцiнскаму крымiнальнаму вышуку таксама мроiцца?! Ну, не, прабачце, такога не бывае!.. Але ж тэлеграфуюць яны адтуль?

Фiндырэктараў твар быў проста страшны. За ручку ў дзвярах тым часам тузалi i круцiлi, i было чуваць, як кур'ерша за дзвярыма адчайна крычала:

- Нельга! Не пушчу! Хоць рэжце мяне! Паседжанне!

Рымскi, як толькi змог, авалодаў сабой, узяў тэлефонную слухаўку i сказаў у яе:

- Дайце звыштэрмiновую гаворку з Ялтай.

"Разумна!" - усклiкнуў у думках Варэнуха. Але размова з Ялтаю не адбылася. Рымскi паклаў слухаўку i сказаў:

- Як на злосць, сапсавалася лiнiя.

Прыкметна было, што няспраўнасць на лiнii яго асаблiва засмуцiла i нават прымусiла задумацца. Ён крыху падумаў, зноў падняў слухаўку адной рукой, а другой пачаў запiсваць тое, што гаварыў у слухаўку:

- Адпраўце звышмаланкаю. Вар'етэ. Ага. Ялта. Крымiнальны вышук. Ага. "Сёння каля паловы дванаццатае Лiхадзееў гаварыў мною па тэлефоне Маскве, кропка. Пасля гэтага на работу не з'явiўся i знайсцi яго па тэлефоне не можам, кропка. Почырк пацвярджаю, кропка. Меры па назiраннi за названым артыстам ажыццяўляю. Фiндырэктар Рымскi".

"Вельмi разумна!" - падумаў Варэнуха, але не ўспеў раздумацца як след, у галаве прамiльгнула слова: "Глупства! Не можа яго быць у Ялце!"

Рымскi тым часам зрабiў наступнае: акуратна склаў усе атрыманыя тэлеграмы i копiю са сваёй у стосiк, стосiк паклаў у капэрту, заклеiў яе, напiсаў на ёй некалькi слоў i ўручыў яе Варэнуху са словамi:

- Зараз жа, Iван Савельевiч, асабiста завязi. Няхай там разбiраюцца.

"А вось гэта на самай справе разумна!" - падумаў Варэнуха i схаваў капэрту ў свой партфель. Затым ён яшчэ раз набраў тэлефонны нумар Сцёпавай кватэры, прыслухаўся i таямнiча i радасна замiргаў, пачаў падаваць знакi. Рымскi выцягнуў шыю.

- Артыста Воланда можна папрасiць? - салодка спытаўся Варэнуха.

- Яны занятыя, - адказала слухаўка трэснутым голасам. - А хто пытаецца?

- Адмiнiстратар Вар'етэ Варэнуха.

- Iван Савельевiч? - радасна закрычала слухаўка. - Вельмi рады пачуць ваш голас! Як ваша здароўе?

- Мерсi, - ледзь адказаў Варэнуха, - а з кiм я гавару?

- Памочнiк яго, памочнiк i перакладнiк Кароўеў, - трашчала слухаўка, гатовы да вашых паслуг, дарагi Iван Савельевiч! Распараджайцеся мной, як вам трэба. Слухаю?

- Выбачайце, а Сцяпана Багданавiча Лiхадзеева зараз няма дома?

- На жаль, няма! Няма! - крычала слухаўка. - Паехаў.

- А куды?

- За горад на прагулку на машыне.

- Я... як? На... прагулку?.. А калi ж ён вернецца?

- А сказаў, падыхаю свежым паветрам i вярнуся!

- Ага... - разгублена сказаў Варэнуха. - Мерсi. Майце ласку, перадайце мсье Воланду, што выступленне яго сёння, у трэцiм аддзяленнi.

- Слухаюся. А як жа. Абавязкова. Тэрмiнова. Найабавязкова. Перадам, коратка стукала слухаўка.

- Усяго добрага, - здзiўлена сказаў Варэнуха.

- Прашу выслухаць, - гаварыла слухаўка, - мае найлепшыя гарачыя прывiтаннi i пажаданнi! Поспехаў! Удач. Поўнага шчасця. Усяго!

- Ну, вядома! Я ж гаварыў! - узбуджана крычаў адмiнiстратар. - Нiякая не Ялта, а ён за горад паехаў!

- Ну, калi гэта сапраўды так, - пабялеў ад злосцi фiндырэктар i сказаў: Дык гэта сапраўды свiнства. I слоў няма!

Тут адмiнiстратар падскочыў i крыкнуў гэтак, што Рымскi здрыгануўся:

- Успомнiў! Успомнiў! У Пушкiне адчынiлася чабурэчная "Ялта"! Усё зразумела. Паехаў туды, напiўся i зараз адтуль тэлеграфуе!

- Ну, гэта ўжо занадта, - у фiндырэктара торгалася шчака i ў вачах гарэла сапраўдная злосць, - ну што ж, дорага яму гэтая прагулянка абыдзецца, - тут ён раптам спатыкнуўся i нерашуча дадаў: - Але як жа, крымiнальны вышук...

- Глупства гэта! Яго самога штучкi, - перабiў экспансiўны адмiнiстратар i спытаўся: - А пакет везцi?

- Абавязкова, - адказаў Рымскi.

I зноў адчынiлiся дзверы, i зноў зайшла тая самая... "Яна!" - чамусьцi з сумам падумаў Рымскi. I абодва ўсталi насустрач паштальёнцы.

Цяпер у тэлеграме былi наступныя словы: "Дзякуй пацверджанне тэрмiнова пяцьсот крымiнальны вышук заўтра вылятаю Маскву Лiхадзееў".

- Ён зусiм звар'яцеў... - слаба сказаў Варэнуха.

Рымскi пазванiў ключамi, дастаў з шуфлядкi незгаральнае шафы грошы, адлiчыў пяцьсот рублёў, пазванiў, уручыў кур'еру грошы i адправiў яго на тэлеграф.

- Злiтуйцеся, Грыгорый Данiлавiч, - не верачы сваiм вачам, прамовiў Варэнуха, - па-мойму, ты дарэмна грошы высылаеш.

- Яны вернуцца назад, - адказаў Рымскi цiха, - а вось ён на поўную катушку адкажа за гэты пiкнiчок, - i дадаў, паказваючы на партфель Варэнухi: - Едзь, Iван Савельевiч, не марудзь.

I Варэнуха з партфелем выбег з кабiнета. Ён сышоў на першы паверх, убачыў даўжэзную чаргу каля касы, даведаўся ад касiркi, што тая праз гадзiну чакае аншлагу, таму што публiка проста валам валiць, як толькi ўбачыла дадатковую афiшу, загадаў касiрцы загнуць i не прадаваць трыццаць лепшых месцаў у ложах i ў партэры, выскачыў з касы, адразу ж на хаду адбiўся ад надакучлiвых кантрамарачнiкаў i нырнуў у свой кабiнет. У гэты час затрашчаў тэлефон.

- Слухаю! - крыкнуў Варэнуха.

- Iван Савельевiч? - спыталася слухаўка брыдкiм гугнявым голасам.

- Яго няма ў тэатры! - крыкнуў спачатку Варэнуха, але слухаўка адразу ж перапынiла яго:

- Не прытварайцеся, Iван Савельевiч, а слухайце. Тэлеграмы гэтыя нiкуды не нясiце i нiкому не паказвайце.

- Хто гэта гаворыць? - зароў Варэнуха. - Хопiць, грамадзянiн, гэтакiх штучак! Вас зараз жа знойдуць! Ваш нумар?

- Варэнуха, - адклiкнуўся ўсё той жа брыдкi голас, - ты па-расейску разумееш? Не насi нiкуды тэлеграмы.

- А, дык вы не супакойваецеся? - люта закрычаў адмiнiстратар. - Ну глядзiце ў мяне! Вы за гэта атрымаеце! - Ён крычаў у слухаўку яшчэ нейкiя патрозы, але змоўк, таму што адчуў, што ў слухаўцы яго ўжо нiхто не слухае.

Тут у кабiнеце неяк хутка пачало цямнець. Варэнуха выбег, замкнуў дзверы i праз бакавы выхад пакiраваў у летнi сад.

Адмiнiстратар быў узбуджаны i поўны энергii. Пасля нахабнага званка ён болей не сумняваўся, што хулiганская шайка вытварае брыдкiя штучкi i што штучкi гэтыя звязаны са знiкненнем Лiхадзеева. Жаданне вывесцi на чыстую ваду лiхадзеяў вяло адмiнiстратара, i, як нi дзiўна, у iм нарадзiлася прадчуванне чагосьцi прыемнага. Гэтак бывае, калi чалавек iмкнецца апынуцца ў цэнтры ўвагi, прынесцi куды-небудзь сенсацыйнае паведамленне.

У садзе вецер павеяў у твар адмiнiстратару i запарушыў яму вочы пяском, нiбы перасцерагаў, заступаў дарогу. Ляпнула на другiм паверсе рама гэтак, што ледзь не вылецела шкло, у вершалiнах лiп i клёнаў трывожна прашумела. Пацямнела i пасвяжэла. Адмiнiстратар працёр вочы i ўбачыў, што нiзка над Масквою паўзе жаўтапузая навальнiчная хмара. Удалечынi густа завуркатала.

Як нi спяшаўся Варэнуха, неадольнае жаданне прымусiла яго забегчы на хвiлiнку ў летнюю прыбiральню, каб на хаду праверыць, цi надзеў манцёр сетку на лямпачку.

Прабягаючы паўз цiр, Варэнуха трапiў у густы зараснiк бэзу, у якiм стаяла блакiтная будынiнка прыбiральнi. Манцёр аказаўся акуратным чалавекам, лямпачка пад дахам у мужчынскiм аддзяленнi ўжо была абцягнута металiчнай сеткай, але адно засмучала адмiнiстратара, што нават у пераднавальнiчным прыцемку было вiдаць, што сцены ўжо размаляваны вугалем i алоўкам.

- Ну што гэта за!.. - пачаў быў адмiнiстратар i раптам пачуў за сабой голас, якi мурлыкнуў:

- Гэта вы, Iван Савельевiч?

Варэнуха здрыгануўся, азiрнуўся i ўбачыў нейкага невялiчкага таўстуна, як здалося, з кашэчым тварам.

- Ну я, - непрыязна адказаў Варэнуха.

- Вельмi, вельмi прыемна, - пiсклявым голасам абазваўся котападобны таўстунок i раптам замахнуўся i ўлупiў Варэнуху ў вуха гэтак, што шапачка зляцела з галавы ў адмiнiстратара i знiкла ў адтулiне.

Ад таўстуновага ўдару ўся прыбiральня на iмгненне асвятлiлася дрыготкiм святлом, а з неба азваўся грамавы ўдар. Потым яшчэ раз блiснула, i перад адмiнiстратарам узнiк другi - маленькi, але з атлетычнымi плячыма, вогненна-рыжы, адно вока з бяльмом, рот з iклом. Гэты другi, мабыць, ляўша, упляжыў адмiнiстратару ў другое вуха. У адказ зноў грымнула ў небе, i на драўляны дах прыбiральнi абрынуўся лiвень.

- Што вы, тавары... - прашаптаў ашалелы адмiнiстратар, змiкiцiў, што слова "таварышы" нiяк не падыходзiць да бандытаў, якiя напалi на чалавека ў грамадскiм туалеце, прахрыпеў: - Грамадзя... - i спахапiўся, што i гэтае назвы яны не заслугоўваюць, i атрымаў трэцi страшэнны ўдар,ужо невядома ад каго з гэтых двух, гэтак, што з носа на талстоўку хлынула кроў.

- Што ў цябе ў партфелi, паразiт? - пранiзлiва закрычаў падобны на ката. Тэлеграмы? А цябе папярэджвалi па тэлефоне, каб ты iх нiкуды не насiў? Папярэджвалi, я ў цябе пытаюся?

- Папярэдж... джвалi... джвалi... - задыхаючыся, адказаў адмiнiстратар.

- А ты ўсё ж пабег? Давай сюды партфель, гад! - тым самым гугнявым голасам, якi чуваць быў у тэлефоне, крыкнуў другi i вырваў партфель з дрыжачых рук у Варэнухi.